Każdy palacz wie, że palenie jest niezdrowe. Pomimo tego, wielu z nich nie potrafi rzucić nałogu. Złote rady z internetowych artykułów okazują się trudne do wdrożenia w życie, a brak motywacji sprawia, że kolejne próby kończą się jeszcze większą irytacją. Czy mamy sekretną wiedzę, która to odmieni? Nie, ale zdecydowaliśmy się spojrzeć na przyczynę, zamiast skupiać się jedynie na skutkach.

Dzisiaj mamy dla Was specjalny artykuł, który rozpocznie serię tekstów poświęconych zdrowiu. Jako marka coworkingowa chcemy dbać holistycznie o naszych Brainerów, dlatego obok zapewnienia ergonomicznej przestrzeni do pracy, zdecydowaliśmy się dostarczać też cenne, wspierające treści, które ułatwią Ci włączenie zdrowych nawyków do codziennych aktywności. Holistyczne spojrzenie na zdrowie to zadbanie nie tylko o dietę i aktywność fizyczną, ale także zadbanie o nasze samopoczucie psychiczne. Wierzymy, że wspólnymi siłami będzie nam łatwiej zmotywować się do dobrych zmian. A więc zaczynamy!

Dlaczego tak trudno jest rzucić palenie?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy najpierw przyjrzeć się budowie mózgu. Dokładniej – układowi nagrody. Składa się on z jądra półleżącego, które jest odpowiedzialne za odczuwanie przyjemności, kory przedczołowej, której funkcją jest hamowanie naszych pierwotnych instynktów oraz pola brzusznego nakrywki – to ono wykształca w nas nawyki, uczy kiedy będzie nam przyjemnie i dodatkowo motywuje do działania. Pole wytwarza dopaminę, w wyniku czego pożądamy tego, co da nam przyjemność. Im więcej dopaminy, tym większa motywacja do otrzymania nagrody.

Nikotyna (będąca jedną z najbardziej uzależniających substancji stosowanych przez człowieka) w momencie zapalenia papierosa pobudza w mózgu receptory acetylocholiny (neuroprzekaźnika). Najwięcej tych receptorów znajduje się właśnie we wspomnianym wyżej polu brzusznym nakrywki. Ich ożywienie zwiększa wydzielanie motywującej do działania i zapamiętywania dopaminy. Co to znaczy? Nikotyna nie tylko daje przyjemność samą w sobie, ale aktywuje również te części mózgu, które są odpowiedzialne za zapamiętywanie i uczenie się tego, co daje nam przyjemność. Dla mózgu papieros staje się nagrodą, a dopamina motywuje go do zapamiętania okoliczności, które ją poprzedzają. I co więcej, nakręca go, aby dążył do owej sytuacji przy każdej sposobności.

Opisany mechanizm sprawia, że nie tylko zapalenie papierosa, ale również jego okoliczności (poranna kawa, spotkanie ze znajomymi w barze, wyjście na balkon) zaczynają być silnie kojarzone z otrzymywaniem nagrody. Jeżeli Twoje uzależnienie trwa latami, prawdopodobnie tego typu sytuacji jest masa. Ogrom okoliczności przerasta korę przedczołową, przez co większość palaczy sięga automatycznie po papierosa w danej sytuacji, nie potrafiąc się przed tym powstrzymać. Jest to więc pułapka – jako osoba paląca kojarzysz wiele momentów z rychłą przyjemnością. Gdy próbujesz rzucić, mózg niemal na każdym kroku podpowiada Ci, że już tylko jeden papieros dzieli Cię od upragnionej nagrody. I to właśnie sprawia, że tak ciężko jest rzucić!

Jak wypalony papieros wpływa na Twój organizm?

Każdy palacz jest świadom tego, że papierosy są szkodliwe dla zdrowia. Rzadko jednak zdaje sobie sprawę, żepalenie jest przyczyną większej liczby zgonów niż AIDS, alkoholizm, wypadki samochodowe, narkotyki, pożary, zabójstwa i samobójstwa razem wzięte. W dodatku każdy papieros skraca życie średnio o 5,5 minuty. Każdy! Przeciętni palacze mają więc 5 lat mniej na spełnienie swoich marzeń i generalnie, na czerpanie radości z życia.

Powyższe porównania mogą być jednak zbyt abstrakcyjne, dlatego skupmy się na tym, co dzieje się w trakcie palenia. Gdy sięgasz po papierosa, znacząco wzrasta poziom ciśnienia tętniczego we krwi oraz częstość rytmu serca, co utrzymuje się przez ponad 15 minut. W Twoim organizmie jest też o wiele więcej dwutlenku węgla, a równocześnie spada poziom tlenu – te proporcje wracają do normy dopiero po 8 godzinach po wypaleniu ostatniego papierosa.

Co więcej, Twój organizm po rzuceniu palenia potrzebuje aż:

• 48 godzin, aby rozpocząć regenerację zakończeń nerwowych. Po tym czasie do normy powraca zmysł smaku i węchu.
• od 2 tygodniu do 3 miesięcy, aby poprawić stan układu krążenia i zwiększyć wydolność płuc o 30%. Po tym czasie zmniejsza się kaszel, uczucie niedrożności nosa, duszności czy zmęczenie.
• 1-9 miesięcy, aby odzyskać ogólną energię. W tym czasie zaczyna się regenerować nabłonek rzęskowy dróg oddechowych.

Jeżeli chodzi o choroby, to dopiero po:

• roku o połowę zmniejsza się ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca;
• 5 latach o połowę zmniejsza się ryzyko zachorowania na raka płuc, jamy ustnej, przełyku i krtani oraz wystąpienia udaru mózgu;
• 10 latach ryzyko zachorowania na raka płuc jest podobne jak u osoby nigdy niepalącej.

Palenie, a efektywność pracy

Osoba uzależniona ma zdecydowanie większy kłopot z pełną koncentracją podczas pracy. Głód nikotynowy, tak jak ten pokarmowy, prowadzi do spadku kreatywności, wydajności i dokładności. Gdy odkładasz w czasie zapalenie papierosa, wykonywane obowiązki zaczynają Cię irytować, tracisz chęć do działania, przez co zwyczajnie nie przykładasz się do tego, co robisz. Myśli krążą wokół jednego – palenia.

Palenie w pracy pochłania także czas. Dziennie palacze spędzają średnio 45 minut na “fajce”, a w skali roku aż 22 dni. Chwila spędzona na truciu organizmu mogłaby być poświęcona jego regeneracji w postaci spaceru, drzemki, krótkiego treningu czy nawodnieniu. O ile przerwy w pracy są potrzebne, osoby uzależnione od nikotyny mają tendencję do robienia ich zbyt często, co w efekcie zamiast zwiększać produktywność, zdecydowanie ją zmniejsza.

Nałóg nikotynowy wpływa również na osoby trzecie. Duszący zapach papierosów dekoncentruje, a niektórych wręcz odstrasza. Oprócz tego, bierne palenie powoduje całą listę chorób. Wychodzenie na papierosa nie tylko wywołuje więc dyskomfort u innych pracowników, a stanowi dla ich zdrowia realne zagrożenie.

Dodatkowo, badania przeprowadzone przez dr. Judith Prochaska pokazały, że palacze mogą mieć większe trudności ze znalezieniem pracy. Prochaska analizowała 131 bezrobotnych palaczy oraz 120 niezatrudnionych osób bez nałogu, obserwując ich progres w szukaniu pracy po upływie 6 i 12 miesięcy. Po roku okazało się, że jedynie 27% palaczy znalazło zatrudnienie, gdy w tym samym momencie udało się to aż 56% nieuzalezniożnionym. Warto zaznaczyć, że zespół dobrał do badania bardzo podobne do siebie osoby, aby zmniejszyć wpływ innych czynników na wynik. Prochaska wykorzystała też okazję i zapytała zatrudniających managerów o opinię. Okazało się, że jeżeli czują od kandydata zapach papierosów, wpływa to negatywnie na rekrutację.

Biorąc pod uwagę powyższe, jako Brain Embassy uznaliśmy, że nasze coworkingi będą strefami wolnymi od papierosów. W ramach certyfikatu LEED na poziomie Gold, na terenie Brain Embassy i okolicy jest zakaz palenia wyrobów tytoniowych oraz e-papierosów. Celem stworzonych przestrzeni jest zwiększenie komfortu, kreatywności i produktywności Brainerów, a jako że patrzymy na coworkingi na coś więcej niż ściany, obok ergonomicznego designu, dostępu do naturalnego światła itd, zadbaliśmy też o zdrowie całej społeczności. Strefa wolna od wyrobów tytoniowych zachęca też palaczy do rzucenia nałogu – wierzymy, że cały dzień spędzony bez papierosa, w miejscu które dostarcza wiele pozytywnie stymulujących bodźców, będzie zdecydowanie łatwiejszy. Mamy także nadzieję, że dla niektórych palaczy może być to pierwszy krok w stronę rzucenia palenia.

Co zrobić, aby skutecznie rzucić palenie?

Na każdego zadziałają różne sposoby i argumenty, dlatego w pierwszej kolejności zastanów się na jakim etapie palenia jesteś. Ile lat trwa Twój nałóg? Co dają Ci papierosy? Co przemawia na ich korzyść, a co jest ich największą wadą?

1. Uzależnienie od papierosów dzieje się w głowie. Bez zajrzenia w głąb siebie ciężko będzie Ci rzucić. Jednym z podstawowych kroków powinno być więc zbudowanie wyobrażenia siebie jako osoby niepalącej.
2. Skoro wiesz już, że nie tylko same papierosy są dla Ciebie nagrodą, a również okoliczności ich zapalenia dają Ci rychłą przyjemność, możesz zacząć zwracać uwagę na momenty, które zazwyczaj szły w parze z paleniem. Warto mieć do tego specjalny notatnik i stworzyć listę. Co jednak zrobić, gdy przydarzy się taka sytuacja? Aby zmniejszyć zawód wywołany pustką po nieotrzymaniu nagrody, spróbuj znaleźć własną metodę na jej zastąpienie. Warto też wypracować alternatywny system nagrody i dawać sobie coś dobrego w zamian za niesięgnięcie po papierosa.
3. Próbuj do skutku! To, że nie udało się wcześniej, nie znaczy wcale, że kolejna próba też będzie nieudana. Z każdym podejściem Twój mózg oducza się palenia. Traktuj próby jako lekcje, a nie porażki. Odstawienie fajek i ponowny powrót do nich jest więc naturalnym (chociaż irytującym) procesem. Będzie Ci o wiele lżej, jeżeli zaakceptujesz jego naturę i wyciągniesz wnioski na podstawie tego, co nie udało się poprzednim razem.
4. Skorzystaj z profesjonalnej pomocy. Możesz umówić się na wizytę u lekarza rodzinnego lub specjalisty.Istnieje również Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym 801 108 108 (pon-pt. w godz.11-19). Część osób wstydzi się lub upiera, że nie potrzebuje wsparcia specjalisty, jednak warto zrozumieć, że dzięki niemu zdecydowanie zwiększysz szanse na wyjście z nałogu.
5. Sięgnij po dodatkowe wspomagacze. Nikotyna należy do najsilniej uzależniających substancji używanych przez człowieka. Aż 90% prób rzucenia palenia bez pomocniczych leków lub gum jest nieskuteczna.Gumy czy tabletki zaspokajają nagłą potrzebę zapalenia papierosa. Część z nich zawiera cytyzynę, która zastępuje nikotynę i udaje jej działanie, dzięki czemu mniej odczuwasz skutki odstawienia.
6. Poproś znajomych o wsparcie! Powiedz im co przechodzisz i uprzedź, że możesz mieć wahania nastrojów. Ważne jest też, aby pomyśleć o tym, czego możesz od nich potrzebować: rozmowy, zabierania papierosów w momencie słabości, wspólnego rozpoczęcia nowego hobby itd.

Dlaczego tak trudno rzucić palenie?

1. Uzależnienie od nikotyny jest powiązane z układem nerwowym, składającego się z:

• jądra półleżącego (odczuwanie przyjemności) 
• kory przedczołowej (hamowanie pierwotnych instynktów)
• pola brzusznego nakrywki (wykształcanie nawyków, uczenie się tego, co daje przyjemność) 

2. Pole brzuszne nakrywki wytwarza dopaminę, przez co pragniesz tego, co da Ci przyjemność!
3. Gdy palisz, nikotyna pobudza receptory acetylocholiny, które znajdują się w polu brzusznym nakrywki.
4. Ożywienie receptorów zwiększa wydzielanie dopaminy
5. Papieros staje dla Ciebie nagrodą, a mózg pod wpływem dopaminy zapamiętuje okoliczności, które ją poprzedziły.
6. W wyniku tego, mózg dostaje ogromną dawkę motywacji, aby dążyć do sytuacji, które poprzedzają zapalenie papierosa!
7. Zapalenie papierosa oraz jego okoliczności stają się dla Ciebie przyjemnością, z której nie chcesz zrezygnować!

Jak rzucić palenie?

• Przede wszystkim nie poddawaj się i próbuj do skutku!
• Zbuduj w głowie wyobrażenie siebie jako osoby niepalącej/ Odłącz papierosy od swojej wizji “siebie”
• Skorzystaj z profesjonalnej pomocy lekarza lub poradni
• Sięgnij po dodatkowe wspomagacze
• Zwracaj uwagę na sytuacje, w których towarzyszył Ci papieros i wypracuj nowy system nagrody
• Poproś znajomych o wsparcie!